Drukuj 

Tysiące ludzi padających na ziemię i wijących się w bezwiednych konwulsjach, dławiących się własnymi wymiocinami, oślepionych i zupełnie oderwanych od świadomości. Gasnące płomienie życia dzieci, kobiet ale i rosłych mężczyzn, wszędzie padłe zwierzęta i wszechobecna śmierć panująca w otaczającym miasto powietrzu. Słowa te brzmią niczym scenariusz wyciągnięty wprost z Hollywood ale ta historia wydarzyła się naprawdę. Za dwa i pół miesiąca 16 marca 2014 roku minie już ćwierć wieku od wydarzenia które przyczyniło się do natychmiastowej śmierci około 5 tysięcy osób a tysiące innych uczyniło kalekami do końca życia.

Aby zrozumieć dokładnie wydarzenia które miały miejsce w roku 1988 trzeba cofnąć się o kilka lat wstecz.

22 września 1980 roku dzień w którym armia iracka zaatakowała Iran dając początek Wojnie Iracko-Irańskiej. Już w momencie jej wybuchu wojska irackie były w posiadaniu nie tylko bojowych środków trujących(BŚT) ale też środków do ich przenoszenia, które były wykorzystywane przeciwko Iranowi podczas wojny. BŚT wypełniano bomby lotnicze, rakiety, pociski artyleryjskie oraz instalacji rozlewczych BŚT z helikopterów. Za pierwsze użycie broni chemicznej przez Irak przyjmuje się bombardowanie Susangerd o którym Iran doniósł w listopadzie 1980 roku.

W późniejszych latach Irak stosował regularnie broń chemiczną, dokonując w sumie przez cały okres trwania wojny kilkuset ataków z użyciem tej broni. Wg Irańskich doniesień dokonano około 250 ataków w których zostało poszkodowanych 44-50 tysięcy osób. Ogółem 5% strat po stronie Iranu zostało spowodowanych przez broń chemiczną. Użycie broni chemicznej złamało Protokół Genewski zabraniającego stosowania na wojnie broni chemicznej który Irak podpisał w 1931 roku. Doprowadziło to do nałożenia embargo przez Stany Zjednoczone do którego przyłączyły się także inne państwa.

Impas w wojnie doprowadził w 1987 roku do rozpoczęcia operacji Anfal(Łupy Wojenne) skierowanej na ludność Kurdyjską zamieszkującą północ Iraku a wspierającą wojska Irańskie a także w mniejszym stopniu na inną nie-arabską ludność. Operacja ta była kierowana przez generała Ali Hassana al-Madżida kuzyna ówczesnego prezydenta Iraku Saddama Husajna w celu pacyfikacji buntujących się Kurdów i odwet za ich powstanie zbrojne.


Atak na Kurdów w Halabdży miał być dla Iraku ukoronowaniem operacji Anfal. Wczesnym wieczorem 16 marca 1988 roku rozpoczęto nalot irackich sił powietrznych na miasto zrzucając bomby konwencjonalne i napalm po czym grupa kilkunastu samolotów MiG oraz Mirage zrzuciła bomby chemiczne. Śmigłowce które brały udział w akcji korzystały z instalacji rozlewczych oraz koordynowały całą akcją która spowodowała natychmiastową śmierć około 5 tysięcy osób a w sumie około 12 tysięcy. W trakcie tego ataku użyto iperytu oraz środków fosforoorganicznych głównie sarinu.

W późniejszych miesiącach stosowano jeszcze wielokrotnie broń chemiczną podczas bombardowań kurdyjskich wiosek. Ponieważ jedynymi dowodami były relacje naocznych świadków którym udało się przeżyć atak, nie były one wiarygodne a Irak odrzucał każde oskarżenie o użycie broni chemicznej. Atak w Halabdży stał się jednym z najstraszliwszych zbrodni przeciwko cywilom od momentu zakończenia II wojny światowej. Osoby które przeżyły ten atak do dnia dzisiejszego zmagają się z ciężkimi chorobami, w wielu przypadkach umierając na raka lub będąc chorymi psychicznie. To właśnie od tego ataku Ali Hassan al-Madżid zyskał przydomek "Chemiczny Ali". Sam fakt użycia broni masowego rażenia przeciwko swoim obywatelom jest swego rodzaju paradoksem gdyż literalnie nie zabrania tego Protokół Genewski co skłoniło ONZ do działań mających na celu stworzenie nowego traktatu mającego sens i moc w warunkach współczesnego świata. Wojna Iracko-Irańska zakończyła się zawieszeniem broni w 1988 roku. We wrześniu tego samego roku przerwano także operację Anfal. Dopiero kilka lat później w 1992 roku pobrano w Kurdystanie próbki środowiskowe z lejów po pociskach i przebadano je w laboratorium w Porton Down co pozwoliło stwierdzić pozostałości iperytu oraz sarinu.

W 2004 roku w Niderlandach aresztowano i skazano na 17 lat więzienia Fransa van Anraata który świadomie dostarczał do Iraku tysiące ton prekursorów do produkcji broni chemicznej po nałożeniu na Irak embarga w 1984 roku. Proceder ten trwał aż do 1988 roku. Ali Hassan al-Madżid za prowadzenie kampanii zbrojnej przeciwko Kurdom został skazany w lipcu 2007 roku na karę śmierci i stracony przez powieszenie 25 stycznia 2010 roku.
W 2013 roku odtajniono dokumenty CIA które wykazały że Stany Zjednoczone w pełni zdawały sobie sprawę z zamiarów używania broni chemicznej przez Irak. Co gorsza zapewniały armii irackiej pomoc wywiadowczą w postaci analizy zdjęć satelitarnych, map ruchu wojsk irańskich etc. Głównym celem takich działań USA było realizowanie polityki Reagana która mając na celu osłabienie militarne Iranu zdaje się przekładała swój cel ponad życie setek tysięcy ludzi.